فراهنجاری های زبانی در دیوان "همس الجفون" میخائیل نعیمه

چکیده بررسی ویژگی¬های زبانی شعر میخائیل نعیمه، موضوع این کار پژوهشی است که با توجه به مکتب صورتگرایی یا فرمالیسم صورت گرفته است. زبان، بارزترین و مشهودترین عامل شناخت شاعر است. بدین معنی که زبان و چگونگی استفاده¬ی شاعر از آن، مهم¬ترین ویژگی سبکی اوست. بیشترین پژوهش¬ها در سبک¬شناسی به بازشناساییِ سبک¬های ادبی، زبان شخصی و فردیتِ خلاقِ مؤلف اختصاص دارد. به همین دلیل، در مطالعات سبک¬شناسی کاربرد زبان در ادبیات بسیار مورد توجه قرار می¬گیرد. این پژوهش نخست با اشاره به اهمیت سبک در ادبیات و کارکردهای سبک¬شناسی در مطالعات ادبی، تمایز فرمالیستی میان زبان و ادبیات را مورد تردید قرار میدهد. و باور به امری مستقل و ذاتی به نام « زبان ادبی» را رد می¬کند و نشان می¬دهد که تفاوت کاربرد زبان در سخن ادبی و غیرادبی ناشی از نقشهایی است که زبان برعهده دارد؛ همین نقشها در سخن ادبی به برجستگی و شخصی¬سازی زبان و شکل¬گیری سبک شخصی می¬انجامد. از جمله شاعرانی که در ادب مهجر زبان شعری منحصر به فردی دارد؛ میخائیل نعیمه است. بیان ویژگی¬های زبانی، به خصوص فراهنجاری¬ها در حوزه زبانی و نقش برجسته آنها در شکل¬گیری عناصر شعر او از اهداف این پژوهش است. بسامد فراهنجاری¬ها در حوزه معنایی و ساختاری، از عوامل مؤثر در برجستگی زبان شعر نعیمه است. نعیمه سعی کرده شعر خود را با توجّه به دیدگاه-های نقدی¬اش بسراید؛ بنابراین در سطح صوتی و عروضی، خود را ملزم به رعایت اوزان و قوافی نمی¬کند و از روش معیار زبان فاصله می¬گیرد و ساختار شعر را فدای مضمون آن نمی¬کند؛ بنابراین تمرکز خود را بر معنا گذاشته و عناصر زبانی را برای انتقال بهتر معنا بکار می¬گیرد. از این جهت در این پژوهش سعی بر این بوده تا از زبانشناسی به عنوان دانش بررسی زبان بطور عام، و زبان شعر بطور خاص، برای انجام این مهم استفاده شود.این پژوهش بطور کلی تلاشی در جهت طبقه بندی زبانشناختی فراهنجاری¬های زبانی شعر میخائیل نعیمه در دیوان « همس الجفون»، است. واژگان کلیدی: میخائیل نعیمه ، سبک¬شناسی ، فراهنجاری معنایی ، فراهنجاری ساختاری ، فراهنجاری صوتی.